De afgelopen maanden zien we alarmerende cijfers over het tekort aan personeel in de ICT- en online-sector. Tussen 2017 en 2022 zijn bijna 46.000 ICT’ers nodig om vrijkomende of nieuwe functies te bezetten, zo becijferde het Research Centre for Education and the Labour Market van de Universiteit Maastricht afgelopen december.
Het is geen geheim dat er bij lange na niet genoeg afstudeerders zijn om al die vacatures te vervullen. Ondernemers stellen dat het onderwijs onvoldoende aansluit op de behoeftes uit de markt.
Het overgrote deel van de vraag in de sector betreft namelijk vacatures op HBO-niveau. Het MBO wordt blijkbaar niet langer gezien als de hofleverancier van technici, wat het ooit wel was. Het gevolg is dat bedrijven stevig concurreren om de afgestudeerde HBO’ers binnen te halen. Blijkbaar ligt er een grote uitdaging: hoe komt het MBO terug als voornaamste bron van talent?
Vrouwen
Maar wij zien ook andere oorzaken. Een daarvan is iets wat iedereen die in de sector werkzaam is dagelijks ervaart: er is vrijwel geen sector te vinden waarin zo weinig vrouwen werken. Maar liefst 40 procent van het potentiële aanbod is afwezig op deze arbeidsmarkt, en Nederland bungelt daarmee op een eenzame laatste plaats in de Europese statistieken. De sector kan zich dat niet permitteren. De vraag is natuurlijk hoe het kan dat zo weinig vrouwen technische beroepen kiezen, en waarom veel banen met een technisch accent als typische mannenberoepen worden gezien. Er is iets gebeurd waardoor vrouwen massaal afhaken, zowel in de school- en collegebanken als in het werkveld.
De oorzaak is dat tussen de leeftijd van 12 en 15 jaar de interesse voor een technisch beroep bij meisjes afneemt van 40 naar 8 procent. Dat komt niet alleen door het onderwijs. We slagen er blijkbaar collectief niet in om de interesse die er in eerste instantie wel is, te voeden. Als we daar met z’n allen niets aan doen, zullen vrouwen andere beroepen blijven kiezen.
Maar zelfs als we er per direct in slagen om veel meer jonge meiden te interesseren voor een baan in onze sector, dan zal dat pas over 5 tot 10 jaar effecten hebben. En hoewel actie op dit vlak noodzakelijk is, kunnen we niet zo lang wachten.
Duaal
Daarom is het ook nodig om in te zetten op de beste kortetermijnoplossing: duaal leren. Daarmee bedoelen we geen veredelde stages, maar een echte baan voor mensen die hun MBO-opleiding hebben afgerond, aan het werk willen, maar zich ook willen blijven ontwikkelen. Het werk is de basis, het onderwijs zorgt voor de noodzakelijke kennis en kunde. Werknemers leren op die manier zowel in de praktijk als in de schoolbanken de vaardigheden die passen bij de moderne beroepen. Die combinatie moet zelfs blijvend worden: een leven lang leren moet de norm zijn.
Onderwijsinstellingen en bedrijven moeten daarvoor intensiever gaan samenwerken. Veertig procent van de werkende mensen die op dit moment geen leraar zijn of een opleiding tot leraar volgen, heeft interesse om les te geven, meldt het Platform Bèta Techniek. Het gaat daarbij niet om een carrière als docent of een fulltimefunctie, maar om de mogelijkheid om op enig moment in de loopbaan kennis over te dragen. Dat biedt mogelijkheden voor die samenwerking. Scholen kunnen zo creatiever met het lerarentekort omgaan. Medewerkers uit bedrijven moeten colleges kunnen geven op hun vakgebied, en docenten kunnen hun praktijkkennis op peil houden door in het bedrijfsleven mee te werken aan voor hen relevante projecten. Hosting- en cloudbedrijven kunnen platforms beschikbaar maken voor onderwijsdoelen.
Uiteraard vereist dit actieve participatie van bedrijven. Want als we als sector echt iets aan het tekort aan personeel willen doen, dan zullen we samen met het onderwijs ook zelf de handen uit de mouwen moeten steken.
Dit blog van Michiel Steltman en Simon Besteman werd op 5 maart 2018 gepubliceerd bij AG Connect
