Een goed vestigingsklimaat vereist een digitale mainport

De raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur presenteerde 1 juli jl. haar rapport ‘Mainports voorbij’. De algemene strekking van dit rapport was dat het mainportbeleid van de rijksoverheid van de afgelopen decennia aan een grondige herziening toe is. De traditionele focus op volumegroei van Schiphol en de haven van Rotterdam moet losgelaten worden zolang het volume van deze beide mainports een kritische massa heeft die positieve spillover effecten heeft op de rest van de Nederlandse economie.

Daarvoor in de plaats moet volgens de raad ingezet worden op een Strategie Vestigingsklimaat 2040, waarbij een sterke digitale infrastructuur een basisvoorwaarde voor het vestigingsklimaat in Nederland is. Dat betekent, onder meer, dat er geïnvesteerd moet worden in een veilige, open toegankelijke digitale infrastructuur en data gedreven innovatie en kennisontwikkeling. In onderstaande blog enkele kritische noten bij het rapport van Erwin Bleumink, voorzitter van Stichting DINL.

De digitale infrastructuur geeft de samenleving mede vorm

Het is goed om te zien dat de raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur het belang en de omvang van de digitale infrastructuur duidelijk neerzet. De digitale infrastructuur is de afgelopen 15 jaar de drijver geweest achter veel innovatie, een groot deel van de economische groei als eigen activiteit en als facilitator binnen vrijwel alle economische, publieke en maatschappelijke activiteiten. Alles en iedereen is geraakt door de digitale infrastructuur. Zoals de raad het zegt: “ICT is veel meer dan een enabler voor andere sectoren. ICT geeft vorm aan de samenleving”

Het is dan ook niet meer dan logisch dat de digitale infrastructuur een belangrijk onderdeel vormt van een strategie voor de versteviging van het vestigingsklimaat. En het is logisch dat meer elementen onderdeel van dat vestigingsklimaat uitmaken. De raad geeft aan dat ze aan een groot aantal deskundigen heeft gevraagd welke elementen zij van belang achten daarvoor en stelde vast dat DINL vrijwel dezelfde factoren van belang vindt voor het uitbouwen van de digitale infrastructuur.

Het Nederlandse vestigingsklimaat trekt nu al grote, wereldwijd opererende techbedrijven naar Nederland. De reden daarvoor is dat in Nederland gemakkelijk data en knappe koppen met elkaar verbonden kunnen worden: Schiphol biedt uitstekende mogelijkheden om talent van over de hele wereld naar de digitale mainport te halen. En ook als dit niet kan, zorgt de uitstekende digitale infrastructuur in Nederland er voor dat online eenvoudig en snel samengewerkt kan worden. Brains kunnen in Nederlands zowel virtueel als fysiek snel met elkaar in contact gebracht worden.

Mainports voorbij?

De raad stelt dat Schiphol en de haven van Rotterdam langzamer groeien, dat hun toegevoegde waarde lager is en dat investeringen in en de impact van beide mainports op de leefomgeving steeds minder goed te verantwoorden is. De investeringen moeten volgens de raad worden  afgezet tegen andere mogelijke investeringen ten behoeve van het vestigingsklimaat. Daarom pleit men er voor de mainports los te laten.

De digitale mainport groeit snel, creëert veel toegevoegde waarde, trekt nieuwe economische bedrijvigheid aan en heeft in vergelijking tot Schiphol en de haven van Rotterdam een beperkte impact op de leefomgeving. Daarom is het vreemd dat de raad ook voor de digitale mainport af wil van het woord mainport, terwijl deze juist alle kenmerken bezit die de raad van belang acht voor de Strategie Vestigingsklimaat 2040 en schrijft dat zij aanbeveelt de digitale infrastructuur te erkennen als belangrijke basisvoorwaarde voor het Nederlandse verdienvermogen en vestigingsklimaat.

De argumentatie om ook voor de digitale hub niet over mainport te spreken lijkt ingegeven door twee inzichten waar ik met de raad over van mening verschil.

Allereerst, geeft de raad aan dat de digitale infrastructuur geen mainport moet worden genoemd omdat een locatiegerichte focus moet worden voorkomen. Maar dat strookt niet met de realiteit. Ook de digitale infrastructuur kent knooppuntvorming en agglomeratie-effecten met zijn eigen karakteristieken en vraagstukken. Het zou daarom goed zijn om onderscheid te maken tussen de digitale infrastructuur en de digitale mainport, waarbij Nederland voor die laatste een unieke uitgangspositie heeft die continu aandacht behoeft.

Als tweede geeft de raad aan dat vestigingsklimaat veel breder is dan alleen de mainports. Dat klopt, maar dat op zichzelf lijkt me onvoldoende reden om de digitale mainport als aanjager en kristallisatiepunt van economische groei en fakkeldrager van het vestigingsklimaat voor hoogwaardige bedrijvigheid te verstoppen tussen een lange lijst onderwerpen. Zeker niet als de bedrijven die zich hier vestigen juist de digitale mainport als belangrijk argument voor vestiging in Nederland vermelden.

Zoals de raad het zegt: “connectiviteit zou wel eens belangrijker kunnen worden dan locatie: van ‘economies of scope’ naar ‘economies of connection’. “ We scoren daarin uitstekend. Maar dat blijft niet vanzelf zo. Laten we de excellente digitale mainport in ons vestigingsklimaat koesteren en benoemen. Laten we de parels niet laten verbleken omdat dat niet zou passen bij een integraal vestigingsklimaatbeleid.

Het is daarom goed om een agenda op te stellen voor de ontwikkeling van de digitale mainport binnen het bredere vestigingsklimaat. Op die agenda moeten in ieder geval staan:

  • een overheid die niet alleen pleit voor, maar ook handelt naar een vrij open en veilig internet
  • beter inzicht cijfers en ontwikkelingen in digitale infrastructuur bij alle betrokkenen
  • investeren in proeftuinen voor nieuwe generaties digitale infrastructuur
  • investeren in onderzoek, onderwijs en competenties voor digitale wereld
  • eenvoudige en geharmoniseerde regels voor aanleg kabels
  • optimaal benutten ruimtelijk ontwikkeling en impact tussen de digitale mainport en andere sectoren, daarbij afstemmen van planningscycli.
Zoeken
Related
nieuws
DINL oktober
Met DINL Update doe ik verslag van mijn recente activiteiten en ander nieuws. Daarmee blijf je als achterban op de...
nieuws
Uitnodiging-2
Op 22 november vindt in perscentrum Nieuwspoort het Nationale Debat over Digitalisering plaats.
nieuws
digitale-sector
Met DINL Update doe ik verslag van mijn recente activiteiten en ander nieuws. Daarmee blijf je als achterban op de...